Beta - Karoten

Beta-karoten – czym jest? Jaką rolę odgrywa w organizmie? 

Beta-karoten (β-karoten) jest substancją zaliczaną do karotenoidów. Beta-karoten w swojej cząsteczce zawiera wyłącznie 40 atomów węgla oraz 56 atomów wodoru, co zalicza go do grupy karotenów. Beta-karoten jako cząsteczka niepolarna niezwykle słabo rozpuszcza się w wodzie, dobrze natomiast w tłuszczach. Beta-karoten jest składnikiem, który występuje w tkankach roślin, zwierząt, bakterii oraz grzybów. Beta-karoten jest barwnikiem nadającym kolor od żółtego do intensywnie pomarańczowego. To właśnie Beta-karoten sprawia, że marchewka jest marchewkowo-pomarańczowa!  Beta-karoten, pierwszy raz został wyizolowany z marchewki przez niemieckiego badacza Heinricha Wilhelma Ferdinanda Wackenrodera już w 1831 roku. Sto lat później badacze z Zurychu określili, dokładną strukturę chemiczną Beta-karotenu. Z biochemicznego punktu widzenia, Beta-karoten odgrywa istotną rolę w naszym organizmie. Jest  prowitaminą witaminy A. Beta-karoten posiada silne właściwości przeciwutleniające (antyoksydacyjne). Beta-karoten działa też, jako osłona skóry przed negatywnym działaniem promieniowania UV. Beta-karoten pozytywnie wpływa na nasz narząd wzroku, wspomagając zwłaszcza osoby borykające się z problemami z widzeniem po zmierzchu. 

Beta-karoten – jak działa?

Beta-karoten jest prekursorem witaminy A. Tym samymBeta-karoten wpływa na wszelkie procesy, w których witamina A odbywa kluczową rolę, np. poprawia kondycję naszej cery czy chroni narząd wzroku przed zwyrodnieniami związanymi z wiekiem. Beta-karoten bywa stosowany w terapii uczulenia na słońce. Liczne badania naukowe dowodzą, że Beta-karoten ma również silne właściwości przeciwutleniające. Co za tym idzie, zapobiega rozwinięciu wielu chorób, między innymi tych zaliczanych do kanonu chorób cywilizacyjnych. Beta-karoten wspomaga nasz organizm w walce z chorobami serca, neurodegeneracyjnymi czy niektórymi rodzajami nowotworów. Jednak na wysoką podaż beta-karotenu (zwłaszcza w postaci suplementów diety) powinny zwrócić uwagę osoby narażone na nowotwory płuc.

Beta-karoten a opalanie 

Beta-karoten jest składnikiem znanym jako ten, który może ochronić naszą skórę przed niechcianymi skutkami długotrwałej ekspozycji na działanie promieni słonecznych. Suplementacja Beta-karotenu może przedłużyć czas, w którym cieszymy się odcieniem skóry wywołanym przez muśniecie słońca.  Ochronne działanie Beta-karotenu związane jest z właściwościami antyoksydacyjnymi. Co ważne, suplementacja beta-karotenu nie zwalnia nas ze stosowania kremów z filtrem! Na rynku znajdziemy balsamy z beta-karotenem lub olejki do opalania z beta-karotenem. Zgodnie z zalecaniami producentów są to preparaty, których zadaniem jest przyspieszenie procesu opalania lub pielęgnacja skóry po kąpieli słonecznej lub skóry suchej.

Intuicyjnie możemy stwierdzić, że beta-karoten będzie występował w warzywach i owocach o barwie pomarańczowej. I owszem, Beta-karoten znajdziemy w marchwi,batatach, dyni czy morelach. Jednak źródłami Beta-karotenu są również rośliny o innym zabarwieniu, sporo Beta-karotenu zawierają: jarmuż, szpinak, brokuły, papryka , melony, groszek czy wybrane odmiany sałat. Beta-karoten, znajdziemy również w przyprawach i ziołach (mielona papryka, pieprz cayenne, chilli, pietruszka, kolendra, majeranek czy szałwia). 

Zastosowanie Beta-karotenu 

Beta-karoten ma szerokie zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Beta-karoten wykorzystywany jest w przemyśle kosmetycznym (i kosmetologicznym) jako składnik aktywny zapewniający niezbędne do prawidłowego funkcjonowania skóry źródło witaminy A, składnik przedłużający trwałość lub barwnik. Beta-karoten znajdziemy w składzie preparatów chroniących przed fotostarzeniem cery, przeznaczonych do pielęgnacji skóry głowy czy przeciwtrądzikowych.  W branży spożywczej Beta-karoten używany jest głównie jako barwnik spożywczy. Ze względu na swoje przeciwutleniające właściwości dodatek Beta-karotenu powoduje przedłużenie trwałość produktów. Beta-karoten jako naturalny barwnik jest używany jako suplement diety w hodowli zwierząt, oraz jako bezpieczny kolorant w produktach przeznaczonych dla dzieci. 

Beta-karoten w suplementach – kiedy stosować? Jak dawkować? Który wybrać?  

Rynek bogaty jest w suplementy zawierające β-karoten. Beta-karoten, znajdziemy jako czysty barwnik, najczęściej rozpuszczony w tłuszczu – w płynie lub w połączeniu z innymi składnikami aktywnymi np. z witaminą E. Ze względu na to, że preparaty zawierają Beta-karoten w zróżnicowanych dawkach zawsze przed rozpoczęciem kuracji należy przeczytać ulotkę, a wszelkie wątpliwości skonsultować z lekarzem lub farmaceutą. Suplementy z Beta-karotenem stosuje się głownie w celu uzupełnienia niedoborów witaminy A. Suplementacja polecana jest również przed planowanymi kąpielami słonecznymi w calu zapewnienia dodatkowej ochrony. 

Skutki uboczne i przeciwwskazania do stosowania beta karotenu

Beta-karoten jest składnikiem stosunkowo bezpiecznym. Mimo że jest prekursorem witaminy A, to jego nadmierne spożywanie nie prowadzi do groźnego stanu. Nasz organizm sam reguluje, w jakim stopniu barwnik zostanie przekształcony do postaci witaminy. Najpopularniejszym i zarazem najmniej uciążliwym skutkiem ubocznym jest odkładanie się barwnika w naszej skórze, co powoduje jej przejściowe zabarwienie na pomarańczowy kolor. Niemniej jednak, jeżeli zastanawiasz się, czy beta-karoten można przedawkować, stosując suplementy, odpowiedź jest prosta – nie.